Jeśli żadna ze stron nie domaga się rozwodu z orzeczeniem winy, to sąd o tej winie orzekać nie będzie. Co jednak w sytuacji, gdy ktoś zgodził się na rozwód bez winy w sytuacji gdy nie miał wiedzy o okolicznościach, które mogłyby stanowić podstawę orzeczenia o winie? Czy odwołanie zgody na rozwód bez winy jest w ogóle możliwe?

Rozwód bez orzekania o winie ma pewną “przewagę” w porównaniu do spraw, w których sąd o tej winie jednak orzeka.

Może jednak być tak, iż sąd I instancji wydał wyrok w sprawie o rozwód, rozwiązując małżeństwo stron bez orzekania o winie – gdyż żadna ze stron nie domagała się takiego rozstrzygnięcia.

Może być tak, iż jedna ze stron zgodziła się na rozwód bez orzekania o winie dlatego, iż … nie miała wiedzy o okolicznościach, które mogłyby stanowić podstawę orzekania o winie.

To dość praktyczne, o czym opowiadam w tym artykule:

może przecież być tak, iż mąż zdradził żonę, a następnie wniósł pozew o rozwód bez orzekania o winie.

Żona (jak to często bywa) o zdradzie nie miała pojęcia, więc zgodziła się na rozwód bez orzekania o winie.

Sąd wydał w takiej sytuacji wyrok.

No ale wyrok musi się jeszcze uprawomocnić.

(a to zawsze chwileczkę trwa)

I tu właśnie dochodzimy do dramatycznego zwrotu akcji :

Bo co w sytuacji, gdy kilka dni po wydaniu tego wyroku żona dowiedziała się o zdradzie?

Czy odwołanie zgody na rozwód bez winy może w ogóle się udać?

Nie wszystko regulują przepisy.

Dlatego często trzeba szukać odpowiedzi w orzecznictwie.

Jest taka istotna uchwała Sądu Najwyższego:

W postępowaniu apelacyjnym strona procesu rozwodowego może cofnąć wyrażone przed sądem pierwszej instancji żądanie zaniechania orzekania o winie rozkładu pożycia (art. 57 § 2 k.r.o.).

(Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2006 r., sygn. akt : III CZP 106/06)

Odwołanie zgody na rozwód bez orzekania o winie

W orzecznictwie Sądu Najwyższego, zarówno na gruncie kodeksu rodzinnego, jak i kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dominuje pogląd, że strona może w postępowaniu apelacyjnym odwołać wyrażoną przed sądem pierwszej instancji zgodę na zaniechanie orzekania o winie rozkładu pożycia.

Jak stwierdził Sąd w uzasadnieniu tej uchwały:

Małżonek, który może wystąpić z żądaniem zaniechania orzekania o winie zarówno przed sądem pierwszej, jak i drugiej instancji, może też cofnąć to żądanie, tak jak i zgodę na orzeczenie rozwodu, aż do chwili zamknięcia rozprawy w drugiej instancji.

Fragment wywodu prawnego – może wydawać się skomplikowany, ale warto przeczytać:

Jak wskazuje się w doktrynie, przyczyny odwołania procesowych oświadczeń woli mogą być dwojakie. Mogą je stanowić wady oświadczeń, tj. przyczyny uprzednie tkwiące w czynności i przyczyny następcze inne niż wady, związane z okolicznościami zewnętrznymi. Możliwość “uchylenia się” od skutków wadliwego procesowego oświadczenia woli nie oznacza zastosowania przepisów prawa cywilnego o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli, przepisy te mają bowiem zastosowanie jedynie do czynności cywilnoprawnych, a nie do czynności procesowych. Odwołanie procesowych oświadczeń woli mogą jednak uzasadniać tzw. wady woli przyjęte w prawie materialnym, takie jak błąd (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 30 września 1960 r., 3 CR 1380/58, OSPiKA 1961, nr 11, poz. 314), podstęp lub przymus. Czynności procesowe mogą być odwołane bez konieczności podejmowania jakichkolwiek czynności formalnych lub innego specjalnego pozbawienia ich znaczenia, gdyż skutek ten nastąpi przez dokonanie nowej czynności procesowej.

Odwołanie czynności procesowej doznaje ograniczenia w czasie. Może być ono złożone dopóty, dopóki nie nastąpi skutek odwoływanej czynności, który w zasadzie powstaje w chwili uprawomocnienia się orzeczenia wydanego na jej podstawie.

I coś istotnego, o czym wspomniał Sąd:

Małżonek, który odwołuje wyrażoną przed sądem pierwszej instancji zgodę na nieorzekanie o winie powinien już w apelacji powołać nowe fakty i dowody dotyczące winy współmałżonka oraz wykazać, że ich powołanie przed sądem pierwszej instancji nie było możliwe, gdyż wówczas jeszcze nie istniały, lub o nich nie wiedział, albo też zachodziły istotne przyczyny usprawiedliwiające niemożność ich przedstawienia albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później (art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c.).

Nie jest skuteczne samo tylko przytoczenie nowych okoliczności faktycznych i dowodów.

w takiej sytuacji sąd apelacyjny opiera orzeczenie o winie na materiale procesowym zgromadzonym przed sądem pierwszej instancji.

Czyli  ważne jest, aby :

nie tylko zawnioskować dowody, ale też wykazać, że powołanie tych dowodów w postępowaniu przed sądem I instancji nie było możliwe.

To naprawdę istotna kwestia.

Odwołanie zgody na rozwód bez winy? Łatwo nie będzie, ale… może się okazać , że to możliwe.

(tylko pamiętaj, mówimy tu o sytuacji zanim wyrok się uprawomocni)

Życie pisze różne scenariusze. Czasem takie, jakich zupełnie byś się nie spodziewał.

Tak – zastanów się, czy na pewno warto o tę winę walczyć. 

Wiem – sytuacje są naprawdę bardzo różne.

Czasem jednak emocje nie są najlepszym doradcą.

Warto jednak wiedzieć, jakie możliwości dają przepisy i orzecznictwo.

Pamiętaj tylko.

Zmiana orzeczenia o winie nie będzie już możliwa w innym postępowaniu- po uprawomocnieniu się wyroku.

Prowadzenie spraw przed sądem nie jest kwestią oczywistą – jak sam widzisz.

Duże znaczenie mają terminy.

Są takie, których nie można przekroczyć.

To jedna z przyczyn, dla których warto skonsultować się z prawnikiem.

Nawet jeśli nie zlecasz sprawy do prowadzenia, możesz skonsultować swoją sprawę.